فاکتور ۴: سرویس‌های پشتیبان (Backing Services) – منابع خارجی به عنوان سرویس‌های متصل

اپلیکیشن‌های مدرن به منابع و سرویس‌های متعددی وابسته هستند، از پایگاه داده گرفته تا سرویس‌های پیام‌رسان و حافظه کش. فاکتور چهارم از ۱۲ فاکتور اپلیکیشن بر این اصل تأکید دارد که تمام سرویس‌های پشتیبان باید به عنوان منابع خارجی مدیریت شوند. این رویکرد انعطاف‌پذیری، مقیاس‌پذیری و قابلیت حمل اپلیکیشن را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.

تعریف سرویس‌های پشتیبان

سرویس‌های پشتیبان شامل هر منبعی هستند که اپلیکیشن برای عملکرد خود به آن‌ها متکی است، اما بخشی از کد اصلی یا حافظه محلی اپلیکیشن نیستند. نمونه‌ها:
- پایگاه داده‌ها (SQL، NoSQL)
- سرویس‌های پیام‌رسان (RabbitMQ، Kafka)
- حافظه کش (Redis، Memcached)

سرویس‌های ابری و APIهای خارجی

مهم‌ترین ویژگی این سرویس‌ها این است که اپلیکیشن باید بتواند بدون تغییر کد، آن‌ها را جایگزین یا جابه‌جا کند.
 

اتصال سرویس‌های پشتیبان به اپلیکیشن

در این فاکتور، تفاوتی بین سرویس داخلی و خارجی قائل نمی‌شویم. همه سرویس‌ها به صورت منابع خارجی متصل در نظر گرفته می‌شوند.

مزیت‌ها:
- قابلیت جایگزینی آسان سرویس‌ها
- انعطاف در استقرار و مدیریت منابع
- کاهش وابستگی به زیرساخت خاص

به عنوان مثال، اگر پایگاه داده MySQL را با PostgreSQL جایگزین کنیم، تنها کافی است اتصال و پیکربندی تغییر کند و اپلیکیشن بدون تغییر در منطق اصلی کار کند.
 

اهمیت این فاکتور در مقیاس‌پذیری

مدیریت سرویس‌ها به عنوان منابع خارجی، امکان افزایش یا کاهش منابع بدون توقف اپلیکیشن را فراهم می‌کند. برای نمونه، می‌توان پایگاه داده را به سرویس ابری منتقل کرد یا حافظه کش جدید اضافه نمود بدون نیاز به تغییر کد. این کار باعث می‌شود اپلیکیشن به راحتی در محیط‌های مختلف اجرا شود و مقیاس‌پذیری افقی و عمودی ساده‌تر شود.
 

ارتباط با سایر فاکتورها

فاکتور سرویس‌های پشتیبان با سایر فاکتورها ارتباط نزدیکی دارد:
- کدبیس (Factor 1): جداسازی سرویس‌ها بدون یک کدبیس واحد و منسجم ممکن نیست.
- پیکربندی (Factor 3): اتصال سرویس‌ها از طریق پیکربندی محیطی، امکان جابجایی سریع بین محیط‌ها را فراهم می‌کند.
- ساخت و انتشار (Factor 5): مراحل Build و Release با سرویس‌های خارجی هماهنگ می‌شوند و انعطاف‌پذیری استقرار افزایش می‌یابد.
 

توصیه‌های عملی برای مدیریت سرویس‌های پشتیبان

تعریف سرویس‌ها به صورت منابع خارجی: حتی اگر سرویس روی همان سرور اجرا شود، اپلیکیشن آن را به عنوان منبع خارجی در نظر بگیرد.
استفاده از متغیرهای محیطی برای اتصال: اطلاعات اتصال به سرویس‌ها باید در پیکربندی محیطی ذخیره شود.
پشتیبانی از جایگزینی سرویس‌ها: اپلیکیشن باید بتواند پایگاه داده یا کش را بدون تغییر کد تغییر دهد.
تست اتصال سرویس‌ها در محیط‌های مختلف: پیش از استقرار، اطمینان حاصل کنید اپلیکیشن می‌تواند به همه سرویس‌های پشتیبان متصل شود.
مانیتورینگ و نظارت: منابع خارجی باید به صورت مداوم مانیتور شوند تا عملکرد اپلیکیشن تحت تأثیر اختلالات قرار نگیرد.

نمونه واقعی
فرض کنید اپلیکیشنی برای مدیریت سفارشات فروشگاه آنلاین دارید. اپلیکیشن به پایگاه داده PostgreSQL و سرویس پیام‌رسان RabbitMQ متکی است. اگر سرویس پیام‌رسان به Redis تغییر کند، اپلیکیشن باید بدون نیاز به تغییر کد اصلی بتواند با سرویس جدید کار کند. این امکان تنها با مدیریت سرویس‌ها به عنوان منابع خارجی فراهم می‌شود.
 

نتیجه‌گیری

فاکتور سرویس‌های پشتیبان، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری اپلیکیشن را تضمین می‌کند. با رعایت این اصل:
اپلیکیشن‌ها مستقل از زیرساخت اجرا می‌شوند
تغییر یا جایگزینی سرویس‌ها ساده و سریع است
مقیاس‌پذیری و انعطاف در استقرار مداوم افزایش می‌یابد
مدیریت هوشمند سرویس‌های پشتیبان، پایه‌ای برای توسعه نرم‌افزارهای مقاوم و آماده رشد است و بدون آن، کنترل منابع و استقرار اپلیکیشن‌های مدرن دشوار خواهد بود.